Anadolu, baştan sona, bir yeraltı tüneller, galeriler ve kent-
ler sistemi ile doludur. Bunlar, geçmişteki uygarlıklar için çeşitli
amaçlarla kullanılmış oldukları gibi, özellikle de Agarta’ya da
hizmet etmiş ve etmekte olan özellikler taşır. Ülkemizde de, hal-
kımızın birbirini yemesi nefsanî süreci sona erdikçe, ııiee nice
kadim gizler birer birer ortaya çıkarılacaktır.
Aşağı yukarı Nevşehir iline tekabül eden büyüleyici ve
gizemli Kapadokya bölgesi , peri bacalarıyla ünlüdür. De-
niz seviyesinden 1200 metre yükseklikteki Kapadokya plato-
su, bacaya benzeyen ve tüm araziye dünya dışı bir görünüm
veren, koni biçimindeki formasyonlarla kaplıdır. Nevşehir'in
doğusunda yer alan ve artık faâl olmayan volkanik Erciyes
Dağının ardarda patlamaları sonucunda bu plato volkanik
süngertaşı ile kaplanmıştır. Bu yumuşak ve gözenekli kaya,
yoğun bir erozyonla, yükselen doğal koniler, kuleler ve ara-
larındaki vadilerden oluşan, ürkütücü ve gerçek ötesi bir
araziye dönüşmüştür. Kapadokya’nm ilk sakinleri, yumuşak
kayayı oyarak, evler ve mabetler haline sokmuşlardır. Böy-
lece, Kapadokya'nm mimarisi, tamamiyle araziyle içiçe gir-
miş bir durumdadır.
1960’larm ortalarında -bir gün, Nevşehir’in 30 km. kadar
güneyinde yer alan Derinkuyu’da, sahibinden kaçan bir ta-
vuğun yerdeki bir deliğe girerek kaybolduğu görülmüştü. Gö-
rünüşte hiç de önemli olmayan bu olay, bir dizi gelişmeye
yol açtı, ve en sonunda, orada muazzam bir yeraltı kenti’nin
açığa çıkarılmasıyla noktalandı. Ankara’dan gelen arkeolog-
lar, bu sansasyonal bulgudan cesaret alarak, araştırm aları-
nın kapsamını genişlettiler ve kısa bir süre sonra, Derinku-
yu’nun 10 km. kadar kuzeyindeki Kaymaklı’nm altında, bi-
rincisine benzeyen bir diğer yeraltı yerleşim merkezi keş-
fettiler. Derinkuyu ile Kaymaklı’daki kazıların ekono-
mik güçlükler ve diğer bazı sorunlardan ötürü yavaş ilerlemis olmalarına rağmen, Kapadokya’nm bu yeraltı kentleriy
İr ilgili olarak bugüne kadar çok şey günışığma çıkmıştır.
Derinkuyu yeraltı kenti, 7 ana kat ve 6 ara kat olmak
ii/.ere, toplam 13 kattan oluşmaktadır. Tabi, burada belirti-
len hususların, şimdiye kadar ortaya konulan donelere da-
yandığım, ve yeni kazılar yapıldıkça, verilen rakam lar ile bo-
yutların şimdiki değerlerini aşabileceklerini gözönünde bu-
lundurmak gerekir. Derinkuyu yeraltı odalarının farklı se-
viyeleri, birbirleriyle, dik basamaklar ve dar dehlizler vası-
tasıyla bağlanmışlardır. Girişlerde, değirmentaşı büyüklüğün-
de, masif değirmi taşlar bulunmuştur: Sürme kapılar şeklin-
de çalışan bu yuvarlak taşlar, içerden kolaylıkla yerlerine
••¡i dilebilecek ve sürgülenebilecek, fakat dışardan gelebile-
(ek herhangi bir sızma hareketine de geçit vermeyecek şe-
k i İde yapılmışlardır.
Burada sağlanan barınm a imkânları arasında, iki ya da
¡iç odalı olan ve sıra evler gibi yanyana duran aile yaşam
üniteleri, sütunlu toplantı holleri, ambarlar, büyük mutfaklar,
• ünlenme alanları, pazar yerleri ve bir şarap mahzeni de bu-
lunur. Ayrıca, alt katlarda, mezarlar ve kaçış dehlizleri de
vardır. Bu, ileri seviyeden yerleşim mahâlli, yaklaşık 30.000
kişiyi rahatlıkla barındırabilecek kapasitedeydi. Yerin altın-
da uzanan bu kentin yaratıcılarının maharetini gözler önü-
ne seren iki tertibat da, havalandırma ve su sağlama sistem-
leridir. Elliden fazla havalandırma bacası vasıtasıyla, tüm
kentte temiz hava dolaşımı sağlanmaktadır. Bunlardan bazı-
ları, 100 metreden uzundur. Tatlı suya gelince, 7’nci kattan
S0 metrelik bir derinliğe kadar inen bir kuyu vardır; su, bu
kuyudan, bir çıkrık sistemiyle yukarı katlara basılır...Devamı bir sonraki yazımızda...
YORUMLAR