Hangi haklara sahip olduğumuzdan bahsedelim mi? Ya da daha doğrusu, sahip olmadıklarımızdan... Asgari ücretli birinin hangi haklara sahip olduğunu soruyorsun. O zaman başlayalım.
Asgari ücretle çalışan biri, evet, bir hakka sahip: Yaşamını sürdürebilme çabası. Ama sürdürebilirse tabii... Sabahın köründe kalkıp işe gider, bir kuruş fazla almadan, fazla mesai yapar, akşamın geç saatlerinde eve döner. Neden? Çünkü başka şansı yok. Hangi haklardan bahsediyoruz ki? Yasalarda var olan ama hayatta karşılığı olmayan haklardan mı?
1. Yaşama Hakkı (!)
Asgari ücretli biri yaşar mı yoksa hayatta kalmaya mı çalışır? Bir düşünelim. Aldığı maaş, kirasını zar zor öder, markete girdiğinde en ucuz ürünleri sepetine koyar, çünkü maaşının yetmeyeceğini bilir. Sağlıklı beslenme mi? Lüks. İyi yaşam mı? Rüya. Bir insan yaşamını idame ettirecek maaşı alıyorsa, bu onun yaşam hakkıdır, öyle mi? Ama aç karnına yorgun düşmüş bir beden, sadece nefes aldığı için yaşadığını mı zannediyor?
2. Sosyal Güvencesi Var (!)
Sözde sosyal güvencesi var. Yani bir sigorta primi ödeniyor, bir hastaneye gidebiliyor... Ama hangi hastaneye? Saatlerce kuyruk bekleyip, "Sistem çöktü, başka zaman gel" diyen bir sağlık sistemiyle karşı karşıya kalıyor. Özel sağlık sigortası mı? Gülünç. Asgari ücretle ay sonunu getiremeyen birinin sosyal güvencesi ne kadar sosyal?
3. Çalışma Hakkı (!)
Asgari ücretli biri, genellikle zorla alınan fazla mesailerle boğuşur. İşverenin keyfi isteğine göre esneyen çalışma saatleriyle karşı karşıya kalır. Yasa der ki, "Fazla mesai ücretini almalı." Gerçekler ise, fazla mesainin bir 'rica' olduğunu söyler. Rica, aslında emirden başka bir şey değildir. İşe gider, çalışır, yine çalışır, her gün çalışır. Tatil mi? Hangi tatil?
4. İnsanca Yaşama Hakkı (!)
Bir asgari ücretlinin lüksü nedir? Tatile çıkmak mı? Hangi parayla? Sinemaya gitmek mi? Hangi zamanla? Kitap almak mı? Hangi bütçeyle? Lüks kavramı, asgari ücretlinin hayatında sadece televizyon ekranında gördüğü bir şeydir. İnsanca yaşamak bir haktır, evet. Ama asgari ücretliler için mi?
Sonuç: Gerçekler Serttir
Asgari ücretli biri, kağıt üzerinde haklara sahiptir, elbette. Ancak, asgari ücretli olmak, modern dünyanın yeni köleliği gibidir. Bir kişinin emeği, hayatının her dakikasını yutarken, aldığı karşılık günden güne küçülür. Hangi haklardan bahsediyoruz? Asgari ücretle çalışan biri, belki de en büyük hakka sahiptir: Hayatta kalma mücadelesi verme hakkı. Ne ironik değil mi?
Bilal YILMAZ
YORUMLAR