2023 itibarıyla Şanlıurfa’nın zeytin üretimi yıllık 20 bin tona, fıstık üretimi ise 200 bin tona ulaşarak yerel ekonomiye büyük katkılar sağlamaktadır. Türkiye’nin toplam fıstık üretiminin yaklaşık %40’ını karşılayan Şanlıurfa, fıstık ihracatıyla ülke ekonomisine de önemli bir katkı sunmaktadır. Ancak bu yüksek katma değerli ürünlerin sürdürülebilir gelişimi için çevreye duyarlı işleme tesislerinin kurulması zorunludur.

Doğaya ve Ekosisteme Zarar Veren Ruhsatsız Tesislerin Tehdidi: Organize sanayi bölgelerinde faaliyet gösteren ruhsatlı işletmeler, ürün kalitesini artırarak hem iç pazar hem de ihracatta rekabet gücünü desteklerken, ne yazık ki Şanlıurfa’da bazı ruhsatsız zeytin sıkma ve fıstık işleme işletmelerinin tarım arazilerinde denetimsiz olarak faaliyet gösterdiği gözlemlenmektedir. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’na aykırı olarak faaliyet gösteren bu tesisler, ciddi çevresel riskler doğurmakta ve ekosisteme zarar vermektedir. Atık yönetimi ve çevre koruma önlemleri yetersiz olan ruhsatsız işletmeler, toprak verimliliğinde %10-15 oranında düşüşe neden olup uzun vadede kalıcı toprak bozulmalarına yol açmaktadır. Ekosistem üzerinde geri dönülemez etkilere neden olan bu tesisler, özellikle tarım arazilerinin geleceğini tehdit etmekte, yer altı sularına ve çevredeki flora-fauna dengesine zarar vermektedir.

Ruhsatlı Tesislerle Sürdürülebilir Kalkınma: Şanlıurfa’nın tarımsal potansiyelini sürdürülebilir bir şekilde değerlendirmek ve doğayı korumak için ihtisas – lokal gıda işleme merkezleri planlanarak ruhsatsız tesisler buralara yönlendirilmesi, organize sanayi bölgelerinde ruhsatlı tesisler teşvik edilmesi ve denetimlerin artırılması büyük önem taşımaktadır. Çevresel yönetmeliklere uygun çalışan bu tesisler sayesinde ildeki tarım alanları korunacak, çevresel sürdürülebilirlik sağlanacak ve Şanlıurfa’nın tarımsal ürünleri dünya pazarında daha rekabetçi hale gelecektir.

Urfa Çalışma Grubu