Zeki bey son zamanlarda Urfa’da, Urfa merkezli küçük ölçekli depremler oluyor. Bir inşaat mühendisi ve kentsel dönüşüm uzmanı olarak bu konuda ne söylemek istersiniz?

Son zamanlarda ilimizde meydana gelen depremler, yıllardır bu konuda verdiğim mülakatlarda söylediğim “ülkemizin topyekün deprem kuşağında bir ülke olduğu” tezimizi desteklemektedir. Şanlıurfa’da Halk arasında “Urfa deprem bölgesinde değil“ söyleminin iflası anlamına gelen son dönemde yaşadığımız bu depremler aslında aktif faylar üzerinde meydana gelen her orta ve büyük ölçekli depremin farklı bölgelerde yeni aktif faylanmalara neden olduğu tezini destekler nitelikte. Son dönemde Elazığ-Adiyaman-Malatya hattında meydana gelen depremler bu duruma yol açan depremlerdendir. Deprem yıkıcı bir doğal afettir, fakat mühendislik disiplini çerçevesinde önlemler alınırsa afet olmaktan çıkar ve hayatı olumsuz etkilemeyen,sıradan bir olay halini alır. Bunun ispatı niteliğinde olan bir çok dünya ülkesi vardır. Örneğin en büyük depremlerin yaşandığı ülke olan Japonya’da alınan deprem mühendisliği önlemleri sayesinde deprem artık tehlike olmaktan çıkmıştır. 

Sizce bu küçük ölçekli depremler zaman içinde şiddeti artarak devam eder mi?

Bu öngörülebilir bir durum değil , Ancak ülkemizdeki aktif ve büyük ölçekli deprem üreten fayların aktivitesi artması,yer kabuğundaki hareketlenmenin artması, bu hareketliliğin deprem üretmeyen pasif durumda olan fayların yeniden aktifleştirebileceği gözardı edilmemelidir. 


Şanlıurfa bu depremlere ne kadar dayanıklı veya hazırlıklı?

Şanlıurfa özelinde daha önce bu konuyla ilgi bir çok kez detaylı açıklamalarda bulunmuştum. İlimiz genelinin (ilçeler dahil) yapı stoğunun hatırı sayılır bir oranı deprem açısından riskli yapı statüsünde. Bu oran özellikle 4708 sayılı yapı denetim kanununun 2011 yılında yürürlüğe girmesinden önce inşa edilmiş olan ve kısmen ya da tamamen denetimsiz olarak tanımlayabileceğimiz yapıları kapsamaktadır. Kısmen denetimsiz yapılar kentin planlı  bölgeleri olarak tanımladığımız belirli bir plan dahilinde ruhsat alınarak binaların inşaa edildiği  bölgelerde olan binalardır. Genellikle 15 yaş ve üstü olan bu binalar yapım sürecinde yeterli denetim hizmeti alınmadan ve çoğunlukla proje ve eklerine uyulmadan inşaa edildiğinden, meydana gelebilecek orta ölçekli bir depremde bile can ve mal kaybına sebep olabilecek hasar düzeylerine ulaşabilirler. 
Tamamen denetimsiz olan Yapılar ise kentin plansız (gecekondu) alanlarında tamamen kaçak olarak inşaa edilmiş yapılardır. Zaten bu binalar hiçbir mühendislik hizmeti alınmadan kaçak olarak yapıldığından bu bölgelerdeki yapı stokunun tamamı deprem açısından risklidir. Bu tehlikenin ortadan kaldırılmasının tek çaresi Kentsel Dönüşümdür. Nitekim 2013 yılından beridir Çevre ve Şehircilik Bakanlığımızın kentsel dönüşüm Lisanslı kuruluşu olarak ilimiz genelinde yapı bazında yaptığımız Riskli Yapı Tespit çalışmalarımız sonucunda incelediğimiz 1200’ü aşkın bina (yaklaşık 4500 bağımsız birim) Riskli bina ilan edilmiş ve yıkım kararı verilmiştir. Yıkım kararı verilen binaların hemen hemen tamamına yakınının yıkımı gerçekleştirilmiş ve yerine yapı denetimli,güvenli, konforlu yeni konutların inşaa edilmesi sağlanmıştır. 

Bu konuda Şanlıurfa yetkili kurum ve kuruluşlarına ve halkına çözüm önerileri ve tavsiyeleriniz var mı?

Bizim yaptığımız tüm bu çalışmalarımız elbetteki kıymetlidir, fakat tek başına deprem riski taşıyan yapı stokunun eritilmesi için yeterli değildir. Bunun yanında özellikle ilgili belediyelerimizin dönüşümün önünün açılması hususunda çalışmalar yapması ve yatırımcıları bu konuda teşvik eden cesur kararlar alması gereklidir. Ayrıca il idare kurulumuzun Deprem gerçeğini bir an önce bir başlık olarak gündemine alıp, işin uzmanlarını da toplantılara dahil ederek bu konuda bir eylem planı hazırlayıp uygulamaya geçmesi yerinde bir karar olacaktır. 
Elimizde 6306 sayılı kentsel dönüşüm kanunu gibi her yönüyle dönüşümü destekleyen bir kanun ve bunu kararlılıkla uygulatan ve tüm müspet tekliflere açık olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız var. Tüm vatandaşlarımıza şunu söyleyebilirim; riskli olabileceğini düşündükleri binalarını 6306 sayılı kanun kapsamında riskli yapı tespitini yaptırsınlar, riskli yapısını yıkıp yerine kanunun sağladığı hibe ve desteklerden faydalanarak yeni,sağlıklı, güvenli, konforlu bir bina inşa etsinler. Biz Bakanlığımızın Lisanslı kuruluşu olarak kamu kurumlarımızla işbirliğine ve bu konuda halkımıza da tüm desteği sunmaya hazırız.

Zeki bey bize zaman ayırdığınız için ve özellikle bu önemli bilgiler için size teşekkür ediyoruz.

Mehmet Emin bey duyarlılığınız için urfaradikal.com haber olarak ben size teşekkür ediyorum. Yayın hayatınızda başarılar diliyorum.

Zeki Yıldırım Mühendislik İnşaat ve Kentsel Dönüşüm

Röportaj: Mehmet Emin KUŞ/urfaradikla.com