Şanlıurfa Milletvekili Ayşe Sürücü, Meclise İnsan hakları önergesi verdi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na
Aşağıdaki sorularımın Dışişleri Bakanlığı Mevlüt ÇAVUŞOĞLU tarafından Anayasa’nın 98’inci İçtüzüğün 96’ıncı ve 99’uncu maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim. 
 
                                                                                                                     Ayşe SÜRÜCÜ
Şanlıurfa Milletvekili
 
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) 3 Şubat 2021 tarihinde Kuzey ve Doğu Suriye’de yaşanan hak ihlallerine yönelik bir rapor yayınladı. Yayınlanan raporda, Kuzey-doğu Suriye’de  en az 63 Suriye vatandaşının, Türkiye ve SMO tarafından gözaltına alınıp yasadışı bir şekilde Türkiye’ye transfer edildiği ve bu kişilerin  ömür boyu hapis cezasıyla kalacak şekilde ciddi suçlamalarla yargılandığını bilgisi yer almaktadır. Bu durum Türkiye’nin imzaladığı Cenevre Sözleşmesi’ne aykırı düşmektedir. BM’nin 2020 yılında yayınladığı raporlarda da yine Suriye vatandaşlarının yasadışı bir şekilde Türkiye’ye transfer ederek yargılandığı yer almıştı.
Ayrıca Türkiye cezaevlerinden çıktıktan sonra sınır dışı edilen Suriye vatandaşlarının Afrin’de SMO’ya teslim edildiği, SMO çetelerinin ise Türkiye’den teslim aldıkları kişileri ailelerinden rüşvet alarak serbest bıraktıkları basına ve uluslararası örgütlerin raporlarına da yansımıştır.
Yaşadığı topraklara IŞID saldırıları başladığı sırada kendi korumak amacıyla silahlanan Dozgin Temo adlı Suriye vatandaşı kadının da SMO tarafından esir alınıp,   TSK’ya teslim edilmişti. Bir süre sonra Dozgin Temo tutuklanarak Şanlıurfa Cezaevi’ne götürülmüştür.Bir başka örnekte yine aynı şekilde 14 Ekim 2019 tarihinde yapılan operasyonda gözaltına alınan 15 erkek 1.5 yıldır Şanlıurfa’da bir cezaevinde tutulduğu bilgisi raporlara yansımıştır. Raporlarda yer alan bu durumlar, cevaplanması gereken ciddi iddialardır. Dozgin Temo örneğinde olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti anayasasını bağlamayan bu durumlarda transfer, tutuklama gibi uygulamaların yasadışı olduğu aşikardır. Bu şekliyle de Dozgin Temo ve diğer Suriye den getirilip yargılanan kişilere karşı ağır insan hakkı ihlalleri yaşatılmaktadır.
Bugüne kadar Kuzey ve Doğu Suriye için verilen hiçbir soru ve araştırma önergesini meclis tutanaklarına geçmemesi için kabul dahi edilmeyişini endişe verici bulmaktayız. Bu şekli ile Cenevre Sözleşmesi başta olmak üzere uluslararası sözleşmeler ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne karşı aykırı bir duruş sergilenmektedir. Kamuoyunun bilgilendirilmesi ve önergemizin cevaplaması elzemdir.
 
 
 Bu Bağlamda;
 
1. 63 Suriye vatandaşının işlediği iddia edilen suçlar Türkiye’ye karşı işlenmiş suçlar mıdır?
2. Yasadışı bir şekilde Türkiye’ye bugüne kadar kaç insan transfer edilmektedir ?
3. Türk yargı makamları Suriyeli bir vatandaşı, eğer işlenmişse suç yerinin başka bir ülke olmasına rağmen hangi yetkiye dayanarak yargılamaktadır ?
4. Türk yargı makamlarının meşruyetinin dayanağı olan yasaların, bu hukuksuz pratiklerle çürütüldüğünü düşünüyor musunuz ?
5. Kuzey ve Doğu Suriye’de, Cenevre Sözleşmesine aykırı bir tutum sergilediğinizin farkında mısınız ?
6. 14 Ekim 2019 tarihinde yapılan operasyonda gözaltına alınan 15 erkek 1.5 yıldır Şanlıurfa’da bir cezaevinde tutulduğu bilgisi doğru mudur ? Doğru ise aileleri ile herhangi bir görüşme sağlanmış mıdır ?
7. Dozgin Temo ve Suriye’den getirilen diğer tutuklular için kamuoyuna açıklama yapacak mısınız ?